Τουρκική μεταπολίτευση και ζωτικά συμφέροντα

Χάρτης της Τουρκίας με τη δική της ΑΟΖ, η οποία:1) διαχωρίζει την Κύπρο και την αποκόπτει από την Ελλάδα 2).Η Κύπρος αποτελείται από δύο κράτη και η αποκαλούμενη γι’ αυτούς «νότια» Κύπρος έχει περιορισμένη ΑΟΖ, ενώ η ΑΟΖ της Τουρκίας, ξεκινά από τα ανοικτά της Ρόδου και φτάνει μέχρι και περιμετρικά της Πάφου.

Τουρκική μεταπολίτευση και ζωτικά συμφέροντα

Γράφει ο Γιώργος Καπόπουλος

Κapopoulos@pegasus.gr

Πώς μπορεί να ερμηνευθεί η ρητορική κλιμάκωση της Αγκυρας σε βάρος της Κύπρου και του Ισραήλ, αλλά και των ενεργειακών συμφερόντων των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο; Μια πρώτη προσέγγιση φωτίζει δύο πιθανές ερμηνείες:

Η πρώτη είναι η «υπεροψία και η μέθη» για να θυμηθούμε τον αλεξανδρινό ποιητή, απόρροια της πολιτικής ηγεμονίας του Ερντογάν μετά τον πρόσφατο εκλογικό θρίαμβο αλλά και των επιδόσεων της τουρκικής οικονομίας. Προσθέστε στα παραπάνω και τα μεγαλεπήβολα οράματα του Νταβούτογλου και η κατάσταση τίθεται εκτός ελέγχου με την Αγκυρα να διακινδυνεύει την ένταση στα όρια της σύγκρουσης με την Κύπρο, την Ελλάδα, το Ισραήλ αλλά και με τον Έκτο Στόλο των ΗΠΑ!

Το ερώτημα που τίθεται είναι με τι κόστος θα μαζευτούν τα παραπάνω, καθώς πέραν της ρητορικής και κάποιων διαδρομών τουρκικών πολεμικών πλοίων στην επίμαχη περιοχή των γεωτρήσεων, δεν μπορεί να υπάρξουν περαιτέρω κινήσεις.

Η δεύτερη είναι η εσωτερική σκοπιμότητα. Την επαύριον του θριάμβου του επί των στρατηγών ο Ερντογάν αναδεικνύεται πιο σκληρός πατριώτης από αυτούς, με απώτερο στόχο να αξιοποιήσει τη σκληρή του στάση στην Ανατολική Μεσόγειο για να αποκτήσει διευρυμένα περιθώρια πολιτικών πρωτοβουλιών στο Κουρδικό. Αν ευσταθεί η ερμηνεία αυτή πρόκειται για επικίνδυνο ελιγμό καθώς ένα πιθανό «τσαλάκωμα» του Νεοθωμανικού Μεγαλοϊδεατισμού στην Ανατολική Μεσόγειο θα δυσχεράνει εκ των πραγμάτων την προσπάθεια πολιτικής προσέγγισης του Κουρδικού.

Πέραν των παραπάνω όμως η όλη ρητορική και η σκηνοθεσία -κωδική ονομασία Μπαρμπαρόσα, αλλά και Μεσογειακή Ασπίδα, όπως και αναφορές για τη ναυτική παρουσία της Τουρκίας στην Αδριατική, την Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό- παραπέμπει στην πάγια στρατηγική δυσφορίας της Τουρκίας όταν το 1945 τερμάτισε την απομόνωση του Μεσοπολέμου. Τότε η πολιτική και στρατιωτική ηγεσία στην Αγκυρα διαπίστωσαν ότι τα πλεονεκτήματα στρατηγικής αξιοποίησης που τους δίνει η Γεωγραφία λόγω της θέσης της χερσονήσου της Ανατολίας, ακυρώνονται σε μεγάλο βαθμό από την Ιστορία από το γεγονός δηλαδή ότι τα νησιά του Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα και η Κύπρος ακυρώνουν με την παρεμβολή τους τις φιλοδοξίες για βαρύνοντα ναυτικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο.

Στη βάση των παραπάνω διαπιστώσεων διαμορφώθηκε η τουρκική στρατηγική για το Κυπριακό στις αρχές της δεκαετίας του '50 και κλιμακώθηκε μετά το 1973-74 η πολυμέτωπη αντιπαράθεση με την Αθήνα στο Αιγαίο. Υπό το φως των παραπάνω, η επίδειξη πυγμής από τον Ερντογάν στην Ανατολική Μεσόγειο, είναι πολλαπλά επικίνδυνη:

Πρώτον η ένταση Τουρκίας-Κύπρου πολύ εύκολα μπορεί να οδηγήσει στην αποσάθρωση των κεκτημένων της ελληνοτουρκικής προσέγγισης που ξεκίνησε το 1999 με τη διπλωματία των σεισμών, για να δοθεί η χαριστική βολή σε ό,τι έχει απομείνει από την ενταξιακή διαπραγμάτευση Ε.Ε.-Τουρκίας. Θα κρατήσει η Αγκυρα την επίδειξη πυγμής στην επίμαχη γεώτρηση ή θα κλιμακώσει με προκλήσεις στα ανοικτά του Καστελόριζου;

Δεύτερον η ψυχροπολεμική ένταση με την Κύπρο και πολύ περισσότερο με την Ελλάδα θα αποτελέσει εκ των πραγμάτων δώρο στη στρατιωτική ηγεσία, πρώτον να αντισταθεί στο «ξήλωμα» των παρακρατικών της «στεγανών» και δεύτερον να διεκδικήσει εκ νέου ρόλο στη διαμόρφωση όχι μόνον της εξωτερικής πολιτικής αλλά και της πολιτικής εθνικής ασφάλειας συνολικά, ρόλο δηλαδή κι εντός και εκτός συνόρων.

Στρατηγική «δύσπνοια»

Μετά το 1945 η Αγκυρα διαπίστωσε ότι τα πλεονεκτήματα στρατηγικής αξιοποίησης που της δίνει η Γεωγραφία λόγω της θέσης της χερσονήσου της Ανατολίας, ακυρώνονται σε μεγάλο βαθμό από την Ιστορία από το γεγονός δηλαδή ότι τα νησιά του Αιγαίου, τα Δωδεκάνησα και η Κύπρος ακυρώνουν με την παρεμβολή τους τις φιλοδοξίες για βαρύνοντα ναυτικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο. Στη βάση των παραπάνω διαπιστώσεων διαμορφώθηκε η τουρκική στρατηγική για το Κυπριακό στις αρχές της δεκαετίας του '50 και κλιμακώθηκε μετά το 1973-74 η πολυμέτωπη αντιπαράθεση με την Αθήνα στο Αιγαίο.

http://www.imerisia.gr/