Το Μνημόνιο, ο φόβος και η δημοκρατία

Το Μνημόνιο, ο φόβος και η δημοκρατία

Tου Σταύρου Λυγερού

Το 2010 έθεσαν στον ελληνικό λαό το δίλημμα «Μνημόνιο ή χρεοκοπία». Το 2011 του έθεσαν το «Μεσοπρόθεσμο ή δραχμή» και τώρα του θέτουν το «διάσωση ή χρεοκοπία». Πρόκειται για παραλλαγές του ίδιου εκβιαστικού διλήμματος, που επιδέχεται μία μόνο απάντηση. Είναι ο γνωστός μονόδρομος της κυβερνητικής -και όχι μόνο- ρητορικής.

Ορισμένοι εξ αυτών δεν περιορίζονται στα όρια της φθηνής - αντιαισθητικής προπαγάνδας που στηρίζεται στην άμετρη κινδυνολογία. Καταφεύγουν και στην ιδεολογική τρομοκρατία, χαρακτηρίζοντας «εθνική προδοσία» τη διαφορετική άποψη! Δεν ακυρώνουν μόνο την έννοια της πολιτικής, αλλά και την ίδια τη δημοκρατία. Αναμενόμενο. Η θεραπεία - σοκ στηρίζεται αποκλειστικά στην καλλιέργεια του φόβου και γι’ αυτό είναι από τη φύση της ασύμβατη με τη δημοκρατία. Υπενθυμίζουμε ότι πρωτοεφαρμόστηκε στη Χιλή με εργαλείο τα τανκς του Πινοσέτ. Στη σημερινή Ελλάδα δεν υπάρχει ο φόβος των τανκς. Καλλιεργείται συστηματικά, όμως, ο «μεταμοντέρνος» φόβος ότι το πιο μικρό «όχι» στην τρόικα θα οδηγήσει σε ολοκληρωτική καταστροφή. Είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να παραλύουν και να κατακερματίζουν την κοινωνία.

Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι «χρεοκοπία ή διάσωση», αλλά εάν το νέο πακέτο (PSI, δανειακή σύμβαση και νέο Μνημόνιο) έχει τις προϋποθέσεις να αποτρέψει τη χρεοκοπία και να ανατάξει την οικονομία. Καθόλου τυχαίο ότι η επίσημη συζήτηση δεν εστιάσθηκε στο καθοριστικό για το μέλλον της Ελλάδας αυτό ερώτημα, αλλά σε επιμέρους πτυχές, όπως οι συντάξεις και ο κατώτατος μισθός. Καθόλου τυχαίο, επίσης, ότι οι σταυροφόροι του Μνημονίου προβάλλουν μονομερώς και με κραυγαλέα υπερβολή τις αρνητικές συνέπειες της παύσης πληρωμών, αλλά αποφεύγουν επιμελώς να πουν πού οδηγεί το νέο πακέτο.

Στο σημείο που έχει φθάσει η Ελλάδα όλοι οι δρόμοι είναι δύσβατοι. Μία ορθολογική συζήτηση θα έπρεπε να βάλει νηφάλια στο τραπέζι τα συν και τα πλην κάθε πολιτικής, ώστε να επιλέξουμε το μικρότερο κακό, την πολιτική που έχει συνδυαστικά το μεγαλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα και το μικρότερο κοινωνικό κόστος. Το πολιτικό σύστημα δεν διεξάγει μία τέτοια συζήτηση για τον ίδιο λόγο που δεν επεξεργάσθηκε ένα ρεαλιστικό εθνικό σχέδιο για την ανάταξη της οικονομίας.

Η άποψή μας επιγραμματικά είναι πως με το νέο πακέτο θα συμβεί ό,τι με το πρώτο Μνημόνιο. Θα αγοράσουμε πανάκριβα χρόνο, αλλά δεν θα αποτρέψουμε τη χρεοκοπία. Αντιθέτως, θα τη βρούμε μπροστά με πολύ δυσμενέστερους όρους. Παρά τα αντικοινωνικά μέτρα, η οικονομία θα βυθισθεί βαθύτερα στον φαύλο κύκλο της ύφεσης, με αποτέλεσμα τον εκτροχιασμό του προγράμματος. Ο εκτροχιασμός θα προκαλέσει δυναμική ανεξέλεγκτης χρεοκοπίας - κατάρρευσης, η οποία πιθανότατα θα πετάξει την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης. Η Ελλάδα, γεμάτη οικονομικά και κοινωνικά ερείπια, θα έχει στερηθεί τη δημόσια περιουσία και τα εργαλεία που είναι αναγκαία για την ανασυγκρότησή της. Με άλλα λόγια, θα καταστεί για πολλά χρόνια έρμαιο των δανειστών της. Κι αυτά, εάν δεν μεσολαβήσει κοινωνική έκρηξη.