ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

ΤΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ 

ΠΡΟΤΥΠΑ ΣΧΟΛΕΙΑ 

Κωνσταντίνος Χολέβας 

Πολιτικός Επιστήμων

Ιδιαίτερη ικανοποίηση ένιωσα όταν πληροφορήθηκα από την ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ της 10.2.2013 την απόφαση του Υπουργού Παιδείας κ. Κ. Αρβανιτόπουλου να υλοποιήσει ένα ορθότερο νομικό πλαίσιο για τα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία. Υπάρχει έτοιμο νομοσχέδιο από την περίοδο της κ. Α. Διαμαντοπούλου, αλλά ακόμη δεν έχει εφαρμοσθεί. Τα σχολεία αυτά θα μείνουν 30 -από 60 που είναι τώρα- και θα λειτουργήσουν με αυστηρή επιλογή καθηγητών και μαθητών ώστε να αποτελέσουν πραγματικά πεδίο ωφελίμων πειραματισμών στον χώρο της Στοιχειώδους και Μέσης Παιδείας. Όχι ως σχολεία της οικονομικής και κοινωνικής ελίτ, αλλά ως δημόσια (δωρεάν) παιδεία που θα απευθύνεται σε παιδιά υψηλών επιδόσεων ασχέτως κοινωνικής προελεύσεως. 

Είχα την ευκαιρία αν γνωρίσω καλά δύο από αυτά τα σχολεία. Τελείωσα το εξατάξιο Δημοτικό στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το εξατάξιο τότε Γυμνάσιο στο Πειραματικό Σχολείο Πανεπιστημίου Αθηνών. Επί πολλές δεκαετίες αυτά τα δύο σχολεία μαζί με το Βαρβάκειο, την Ιωνίδειο Πειραιώς, την Ευαγγελική Σχολή Νέας Σμύρνης, την Αναργύρειο -Κοργιαλλένειο Σπετσών και τα Ανάβρυτα αποτελούσαν την κατηγορία των Προτύπων και Πειραματικών Σχολείων. Αργότερα προσετέθη και το Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Πατρών. Μετά το 1982 ο επικρατών λαϊκισμός «τιμώρησε» αυτά τα σχολεία σαν να ήταν ταξικά και «πλουτοκρατικά», ενώ δεν ήσαν. Είχαμε συμμαθητές με γονείς χαμηλόμισθους υπαλλήλους, αλλά και παιδιά Καθηγητών Πανεπιστημίου και γόνους πολιτικών οικογενειών. Από το 1982 μέχρι προ ολίγων ετών γέμισε η χώρα από Πειραματικά, πολλά από τα οποία δεν ανταποκρίνονταν ούτε στις στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Οι καθηγητές δεν είχαν μεγάλη εμπειρία, οι μαθητές δεν εισήγοντο με εξετάσεις, τα Πανεπιστήμια δεν δοκίμαζαν νέες μεθόδους στους μαθητές και διδάσκοντες. Όπως γέμισε η χώρα από τμήματα ΑΕΙ και ΤΕΙ άνευ λόγου και προγραμματισμού έτσι και ο τίτλος του Προτύπου ή Πειραματικού δινόταν με απλοχεριά . 

Ελπίζω να αποκατασταθεί η τάξη και να παραμείνουν λίγα και σωστά. Δεν σημαίνει ότι τα άλλα δημόσια σχολεία θα είναι υποβαθμισμένα. Αντιθέτως βλέπουμε πολλούς αριστούχους των Πανελληνίων εξετάσεων να προέρχονται από συνοικιακά ή επαρχιακά Λύκεια και εύγε τους. Όμως στα λίγα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία θα μπορεί η Πολιτεία και το Πανεπιστήμιο να πειραματίζονται και να βλέπουν τα υπέρ και τα κατά διαφόρων παιδαγωγικών μεθόδων και εκπαιδευτικών εφαρμογών. Ειδικά δε τα Πειραματικά που εξαρτώνται από Πανεπιστήμια, όπως τα δύο σχολεία που γνώρισα προσωπικά, βοήθησαν στο παρελθόν να εκπαιδεύονται οι υποψήφιοι δάσκαλοι και καθηγητές. 

Θυμούμαι ότι τα Πειραματικά των Πανεπιστημίων Αθηνών και Θεσσαλονίκης λειτουργούσαν υπό την εποπτεία του καθηγητή Παιδαγωγικής της αντίστοιχης Φιλοσοφικής Σχολής, κάτι που αργότερα κατηργήθη. Ο Επόπτης αυτός έπαιρνε τα γραπτά των μαθητών και τα έδινε στους φοιτητές για να αναλύσουν τον χαρακτήρα και τα τυχόν μαθησιακά προβλήματα των παιδιών. Κάθε μέρα στο πίσω μέρος της τάξης μας είχαμε καθίσματα για φοιτητές των λεγομένων «καθηγητικών» σχολών. Θεολόγοι, Φιλόλογοι, Μαθηματικοί κ. α παρακολουθούσαν υποχρεωτικά ορισμένες ώρες των αντιστοίχων μαθημάτων για να μπορέσουν να σταθούν ικανοποιητικά στη σχολική αίθουσα. Οι μαθητές έπρεπε να είμαστε πάντα διαβασμένοι για να μην εκτεθούμε μπροστά στα μάτια των επισκεπτών μας, οι δε διδάσκοντες επελέγοντο να έχουν ή μεταπτυχιακούς τίτλους ή μεγάλη εμπειρία ώστε να αποβούν πρότυπα διδασκαλίας και συμπεριφοράς. 

Τα δύο Πειραματικά που βίωσα είχαν αγάπη στον δημοκρατικό διάλογο και επέτρεπαν την κριτική σκέψη. Οι εκδηλώσεις για θρησκευτικές και εθνικές εορτές είχαν πάντα πρωτοτυπία και κινούσαν το ενδιαφέρον. Οι διδάσκοντες συνήθως έφερναν σημειώσεις και βιβλία δικά τους πέραν του σχολικού εγχειριδίου. Εύχομαι τα σχολεία να ξαναβρούν την παλαιά τους αίγλη και να ρυθμισθούν κάποια σημεία του νόμου που ανησυχούν τους γονείς των ήδη φοιτώντων. 

Κ.Χ. 10.2.2013