Παρασκευή 25 Φεβρουαρίου 2011

Το Κρατικό χρέος


Κρατικό χρέος, κουρέματα
και άλλα παραμύθια της Χαλιμάς

Του Άγη Βερούτη*

Το χρέος στα χέρια των λάθος ανθρώπων είναι επικίνδυνο πράγμα. Στα χέρια λάθος απρόσωπων οργανισμών είναι καταστροφικό. Η έκδοση κρατικών χρεογράφων είναι ένα μακρο-οικονομικό εργαλείο που υποκαθιστά την έκδοση νέου χρήματος ή την επιβολή φόρων, για τη χρηματοδότηση κρατικών επενδύσεων και ελλειμμάτων. Σε προηγούμενα κείμενα έχω αναφερθεί σε όλα αυτά τα μακρο-οικονομικά εργαλεία, και τη λανθασμένη χρησιμοποίησή τους από τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων 35 ετών, για ψηφοθηρία και ιδιοτελές όφελος εκείνων και των ημετέρων τους. Βλ. προηγούμενα άρθρα: (Χρήμα, Αξίες και Πολιτικό Κόστος, Φόροι, Ψέμματα και η Κατσίκα του Γείτονα, Ανεργία, ελλείμματα και διαφθορά).
Το πλέον ωφέλιμο χαρακτηριστικό του χρέους, ως μακρο-εργαλείο, είναι ότι δεν προκαλεί τόσο μεγάλες πληθωριστικές πιέσεις όσο το νεόκοπο χρήμα. Αυτό επιτυγχάνεται γιατί με την αποπληρωμή του κεφαλαίου, το δανεισμένο χρήμα αφαιρείται από την κυκλοφορία, ενώ η διαμόρφωση του επιτοκίου και η επακόλουθη αφαίρεση των τόκων από το κυκλοφορούν χρήμα ελαχιστοποιεί τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία. Με αυτή τη σταδιακή αφαίρεση του κεφαλαίου και των τόκων ενός δανείου από την κυκλοφορία επιτυγχάνεται η χαλιναγώγηση του πληθωρισμού, επιβάλλοντας κόστος σε όποιον χρησιμοποιεί το δανεισμένο κεφάλαιο.
Για τη λειτουργία του σημερινού τραπεζικού συστήματος απαιτείται η ύπαρξη Κεντρικών Τραπεζών με δικαιώματα απόδοσης μετρητού (πληκτρολογημένου και όχι εκτυπωμένου) προς Λιανικές και Επενδυτικές Τράπεζες, με ενέχυρο δανειακές συμβάσεις των τελευταίων με δανειολήπτες. Αυτή είναι μια μέθοδος που εφηύραν οι ΗΠΑ το 1913, με την ίδρυση της Federal Reserve, και έχουν αντιγράψει σχεδόν όλες οι οικονομίες, προκειμένου να αποφεύγεται ο σημαντικός πληθωρισμός που προκαλείται από την πραγματική εκτύπωση χαρτονομισμάτων. Το κρατικό χρέος όμως στα χέρια διεφθαρμένων πολιτικών ανά τον κόσμο, και über-άπληστων τραπεζιτών κατέληξε να ακυρώσει τον υγιή καπιταλισμό και να χρεοκοπήσει το Δυτικό μοντέλο μη ελεγχόμενης χρηστής οικονομικής διαχείρισης. Τα αμερικανικά τοξικά ενυπόθηκα στεγαστικά ομόλογα το αποδεικνύουν κραυγαλέα.
Ας δούμε λοιπόν πώς λειτουργεί η δημιουργία δανειακού χρήματος “από αέρα κοπανιστό”, μέσω Τραπεζικού Δανεισμού:
1. Ο Υποψήφιος Δανειολήπτης εμφανίζεται στην Λιανική Τράπεζα και ζητά δάνειο, έστω 1.000.000 ευρώ.
2. Η Λιανική Τράπεζα αξιολογεί τη φερεγγυότητά του και υπογράφει μαζί του τη δανειακή σύμβαση.
3. Η Λιανική Τράπεζα ενεχυριάζει αυτή τη δανειακή σύμβαση στην Κεντρική Τράπεζα (π.χ. την ΕΚΤ), και εισπράττει μέχρι και το 95% της αξίας της σύμβασης, αναλόγως της πιστοληπτικής αξιολόγησης του δανειολήπτη.
4. Το χρήμα μεταβιβάζεται από την Λιανική Τράπεζα στον δανειολήπτη ως δάνειο.
5. Ο δανειολήπτης επιστρέφει το κεφάλαιο και τους τόκους στην Λιανική τράπεζα μέσω των τοκοχρεολυσίων.
6. Η Λιανική Τράπεζα επιστρέφει στην Κεντρική Τράπεζα το κεφάλαιο και μέρος των τόκων που εισέπραξε. (σκοπίμως παραβλέπω τα CDS προς χάριν απλότητας)
7. Η Κεντρική Τράπεζα “σβήνει” το χρήμα που επιστράφηκε το ίδιο εύκολα όσο το πληκτρολόγησε.
Στο τρίτο βήμα βρίσκεται όλο το μυστικό του δυτικού οκονομικού μοντέλου. Η Λιανική Τράπεζα δεν χρειάζεται να διαθέτει το 1.000.000 ευρώ για να το δανείσει. Με 50.000 ευρώ μπορεί να κάνει τη δουλειά της, αρκεί ο δανειολήπτης να είναι φερέγγυος κατά τη γνώμη ενός τρίτου οργανισμού αξιολόγησης, όπως οι οίκοι πιστοληπτικής αξιολόγησης (πχ η Moody’s). Η συγκεκριμένη δουλειά δεν γίνεται βέβαια με “μικρο-ποσά” του ενός εκατομμυρίου, αλλά με τιτλοποίηση σε ένα πακέτο πολλών τέτοιων δανείων, ώστε η αξία να ξεπερνάει ένα κατώφλι που άξιζε τον κόπο για την τράπεζα να ασχοληθεί.
Η παραπάνω διαδικασία πρακτικά σημαίνει ότι η τράπεζα μπορεί να δανείζει εικοσαπλάσιο κεφάλαιο από αυτό που πραγματικά διαθέτει. Αν όμως κάνει τον ίδιο κύκλο τιτλοποίησης μερικές φορές, χρησιμοποιώντας κάποια από τα χρήματα των τοκοχρεολυσίων του αρχικού τίτλου, τότε δεν υπάρχει πρακτικό όριο για το πόσα χρήματα μπορεί να δανείσει χωρίς πραγματικά να τα έχει. Η Lehmann Brothers που πτώχευσε στις ΗΠΑ είχε μόχλευση 50 φορές τα ίδια κεφάλαιά της!
Από την άλλη πλευρά, η Κεντρική Τράπεζα (π.χ. ΕΚΤ) που δίνει το 95% του κεφαλαίου προς δανεισμό στη Λιανική Τράπεζα, για να τα δανείσει με τη σειρά της στον τελικό δανειολήπτη, απλά τα πληκτρολογεί. Τα χρήματα αυτά δεν υπάρχουν πραγματικά, κανείς δεν έχει καταθέσεις στην ΕΚΤ ή την Fed, ούτε τυπώνονται χαρτονομίσματα από κάποιο νομισματοκοπείο! Είναι χρήματα που η ΕΚΤ είναι εντεταλμένη, από τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, να βάζει κατά την κρίση της στους λογαριασμούς των λιανικών τραπεζών με ενέχυρο δανειακές συμβάσεις που της προσκομίζουν. Αυτό είναι το ισοδύναμο του να εκδίδει χρήμα όποιος διαθέτει ιδιωτική τράπεζα, με τη συνδρομή της Κεντρικής Τράπεζας. Με ένα αρχικό κεφάλαιο περί τα 5 εκατομμύρια ευρώ (που μπορεί να είναι και δανεικό), κάποιος μπορεί να ανοίξει τράπεζα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να εκδίδει χρήμα! Σωστά διαβάσατε: να εκδίδει ευρωπαϊκό χρήμα!
Αφού εκδώσει (πληκτρολογήσει) η Κεντρική Τράπεζα το χρήμα, το στέλνει στην Τράπεζα η οποία στη συνέχεια το μεταφέρει στον δανειολήπτη. Η Κεντρική Τράπεζα χρεώνει το ονομαστικό επιτόκιο Κεντρικής Τραπέζης (σήμερα 1% στην ΕΚΤ) στη Λιανική ή Επενδυτική Τράπεζα, το οποίο οφείλει να πληρώνει η Λιανική Τράπεζα στην Κεντρική. Φυσικά αυτό το επιτόκιο μετακυλίεται στον τελικό δανειολήπτη, προσαυξημένο κατά ένα ποσοστό (spread) που αποτελεί τη διαφορά ανάμεσα σε αυτό που πληρώνει και αυτό που εισπράττει, και είναι το κέρδος της Τράπεζας. Με άλλα λόγια η Τράπεζα εισπράττει τους παραπάνω τόκους όχι μόνο στο ποσόν που είχε ως δικό της κεφάλαιο, αλλά στο σύνολο του δανείου.
Παράδειγμα:
- ο δανειολήπτης δανείστηκε 1.000.000 ευρώ από την Λιανική Τράπεζα,
- η Τράπεζα έβαλε 50.000 ευρώ από τα δικά της κεφάλαια, ή τις καταθέσεις των καταθετών της
- πήρε άλλα 950.000 ευρώ από την Κεντρική Τράπεζα και της πληρώνει 1% τόκο ή 9.500 ευρώ ετησίως
- χρεώνει τον δανειολήπτη 7% στο συνολικό δανεικό κεφάλαιο, ή 70.000€ ετησίως
Η διαφορά είναι το μικτό κέρδος της Λιανικής Τράπεζας, δηλαδή με 50.000 ευρώ δικά της χρήματα εισπράττει 60.500 ευρώ παραπάνω από όσα δίνει στην Κεντρική Τράπεζα για το κεφάλαιο. Επιστροφή 121% ετησίως στο ίδιον κεφάλαιο! Καλό ε;
Τώρα που ξεκαθαρίσαμε το πώς γίνεται μια Λιανική Τράπεζα να δανείζει χρήματα που δεν έχει, και να βγάζει κέρδη στο κεφάλαιο που δεν της ανήκει, ας δούμε εξαπλουστευμένα πώς μεταφράζεται αυτό στο Ελληνικό Δημόσιο Χρέος. Έστω ότι το χρέος μας σήμερα είναι 350 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι με την αξιολόγηση ΑΑΑ που είχε το μεγαλύτερο μέρος του χρέους μας όταν εκδόθηκε, η αποδεκτή μόχλευση από την ΕΚΤ ήταν 1:20. Δηλαδή αν κάποιος έβαλε 17,5 δισ. ευρώ πραγματικά χρήματα, η ΕΚΤ του έδωσε το υπόλοιπο των 332,5 δισ. ευρώ. Τα χρήματα αυτά η ΕΚΤ δεν τα πήρε από τις καταθέσεις κάποιου κακομοίρη που δούλευε 500.000 χρόνια να τα βγάλει, ούτε από κανένα συνταξιοδοτικό ταμείο. Απλώς τα πληκτρολόγησε, γιατί αυτό όρισαν τα μέλη της Ευρωζώνης στο καταστατικό της ότι μπορεί να το κάνει!
Έστω τώρα ότι έχουμε πληρώσει 3,5% τόκο το χρόνο για 10 χρόνια σε αυτό το ποσόν. Δηλαδή αν το spread ανάμεσα στο επιτόκιο ΕΚΤ και αυτό που πληρώνουμε είναι 250 μονάδες βάσης (250μ.β. = 2,5%) τότε η Τράπεζα που έβγαλε το ομολογιακό μας δάνειο έχει εισπράξει στα 10 χρόνια 25% του συνολικού δανεικού ποσού, ή πέντε φορές το αρχικό της κεφάλαιο που ήταν 5% του συνόλου!
Το πρόβλημα για την Τράπεζα δεν είναι πως αν μηδενίσουμε το χρέος μας θα χάσει τα δικά της χρήματα. Έτσι κι αλλιώς τα έχει εισπράξει στο πενταπλάσιο στα δέκα χρόνια. Το πρόβλημα της Τράπεζας είναι ότι η ΕΚΤ θα της ζητήσει πίσω τα χρήματα αυτά στην λήξη του δανείου, και φυσικά η πρώτη δεν θα μπορεί να καλύψει, διότι δεν διαθέτει τόσα κεφάλαια. Αν η ΕΚΤ επιμείνει να τα πάρει πίσω, η Λιανική Τράπεζα θα πτωχεύσει και οι μέτοχοί της και οι καταθέτες της θα χάσουν τα χρήματά τους. Αυτό το σενάριο δεν είναι καλό.
Ερώτηση μπόνους: Τα 110 δισ. ευρώ που θα δοθούν στην Ελλάδα από την τρόικα από που θα έρθουν; Θα τα πάρει άραγε κάποιος από τις τσέπες των κατοίκων της Ευρωζώνης, ή θα πληκτρολογηθούν;
Γιατί όμως η ΕΚΤ να είναι τόσο επίμονη να πάρει πίσω χρήματα που ποτέ δεν υπήρξαν, αφού απλά τα πληκτρολόγησε στην έκδοση του δανείου, και κανενός δεν θα του λείψουν αφού κανείς δεν τα κατέθεσε ούτε τα δούλεψε, και τελικά όταν η ΕΚΤ τα πάρει πίσω απλά θα τα σβήσει από το σύστημά της;
Το σκεπτικό είναι ότι αν τα χρήματα αυτά δεν αφαιρούντο κάποια στιγμή από την κυκλοφορία θα προκαλούσαν πληθωρισμό. Όμως τα Κρατικά Ελλείμματα δεν αποπληρώνονται ποτέ! Απλά ανακυκλώνονται! Άρα το επιχείρημα περί αποφυγής πληθωρισμού καταρρίπτεται πανηγυρικά όταν μιλάμε για Κρατικό Χρέος. Μας μένει βέβαια το επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας για να αφαιρεί χρήμα από την αγορά και να μειώνει τις πληθωριστικές πιέσεις στην οικονομία.
Η σημερινή κρίση χρέους μας οφείλεται στην κακοδιαχείριση των δανείων που λάβαμε, και στην κατάρριψη της εμπιστοσύνης των δανειοδοτριών Τραπεζών στην δυνατότητά μας να ανακυκλώσουμε τα δάνειά μας από τους ίδιους τους κυβερνώντες μας. Οι κραυγές και λαρυγγισμοί περί “Τιτανικού” πιθανότατα ήσαν πολύ βλαβερότερες από όσο φανταζόμαστε οι περισσότεροι, και πιθανότατα αυτές πληρώνει σήμερα η Ελληνική οικονομία.
Οι δανειστές μας, βλέποντας ότι η οικονομία μας κατάντησε να βασίζεται στην διαφθορά και την κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, το κλείσιμο όλων των επαγγελμάτων, και ολόκληρους κλάδους της να διαχειρίζονται μονοπωλιακά από κρατικούς οργανισμούς, όπου βασιλεύει η διαφθορά και η μίζα, έχασαν την εμπιστοσύνη τους σε μας.
Το Μνημόνιο είναι απλά ένας δρόμος για την εξυγίανση της οικονομίας μας. Είναι η μέθοδος που επέλεξαν οι εταίροι μας να βοηθήσουν/υποχρεώσουν τον Ελληνικό Λαό να αποτινάξει από τις φλέβες του τα παράσιτα που ρουφούν το αίμα του. Εκείνους τους ίδιους που είπαν στον Καλατράβα να υπερτιμολογήσει πενταπλάσιο το κόστος της δουλειάς του, εκείνοι που μεσολάβησαν για την προμήθεια των υποβρυχίων, την ενοικίαση του C4i από τη SIEMENS για την διάρκεια των Ολυμπιακών προς 150 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η αγορά του συστήματος θα ήταν 8 εκατομμύρια ευρώ, και όλο το διεφθαρμένο δημοσιοϋπαλληλικό προσωπικό που απομυζά τον Έλληνα με δρόμους στο εξαπλάσιο του κόστους κατασκευής, διόδια που περιέχουν 90% φόρο που πάει για γενικά έξοδα του κράτους, μίζες κάθε μεγέθους, και ούτω καθεξής.
Είναι λογικό ότι κανένας δεν θα θέλει πίσω τα χρήματα του χρέους μας στην ΕΚΤ, και θα ήταν παράλογο αν τα ήθελε. Η ΕΚΤ είναι η δική μας Κεντρική Τράπεζα. Είναι όμως επίσης βέβαιο ότι δεν πρέπει να δεχθούμε να καλύψουμε σπατάλες σε μισθούς αργόμισθων, συντάξεις νεκρών συνταξιούχων και άγαμες θυγατέρες, μισθοφόρων κομματικών στρατών στις ΔΕΚΟ, και υπερ-δεκαπλάσιου κόστος προμηθειών του δημοσίου, πουλώντας την ακίνητη περιουσία του Δημοσίου. Αυτό θα ήταν εσχάτη προδοσία! Πριν λύσει το θέμα μας η Κεντρική Τράπεζά μας, η ΕΚΤ, πρέπει να βγάλουμε πρωτογενές πλεόνασμα σαν κράτος. Πρέπει να γκρεμίσουμε όλες τις στρεβλώσεις της οικονομίας που μας έφεραν εδώ που είμαστε τώρα.
Η πολιτική μας ηγεσία, και δεν μιλώ για την κυβέρνηση μόνον, πρέπει να σταματήσει τα τερτίπια και δικαιολογίες και να φέρει τα έξοδα της χώρας σε ισορροπία με τα έσοδα. Τα λογικά έσοδα, και όχι την απομύζηση των φορολογικών υποζυγίων με κεφαλικούς φόρους και περαιώσεις και ασήκωτους φόρους κατανάλωσης. Αυτό όμως θα πλήξει τους κομματικούς στρατούς των υπεράριθμων δημοσίων υπαλλήλων, των επαγγελματιών συνδικαλιστών, και όλων των διεφθαρμένων, και ακριβώς γιαυτό πρέπει να γίνει. Αν όμως τολμήσει η πολιτική ηγεσία να ξεπουλήσει την Δημόσια ακίνητη περιουσία για να διατηρήσει τα προνόμια των παρασίτων της κοινωνίας, τότε αλίμονο σε όποιον βρεθεί μπροστά στην οργή του εξαθλιωμένου λαού της Ελλάδας. Κανένα λόγο δεν έχουμε να πουλάμε νησιά και πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας προκειμένου να πάρουμε χαρτιά για να πληρώνουμε μισθούς 768.000 δημοσίων υπαλλήλων, 60.000 νεκρών συνταξιούχων και 400.000 υπαλλήλων ζημιογόνων ΔΕΚΟ.
Πρώτα πρέπει να μικρύνει ο δημόσιος τομέας, σε επίπεδα δεκαετίας του 1970, όπου είχαμε ολιγότερους από 250.000 δημοσίους υπαλλήλους. Η σημερινή πληροφορική και το Ιντερνέτ το επιτρέπουν με το παραπάνω. Πρέπει να ιδιωτικοποιηθούν όλες οι ΔΕΚΟ, αλλά διακρατώντας μια χρυσή μετοχή με δικαίωμα βέτο, όπου είναι στρατηγικά απαραίτητο, ώστε το Δημόσιο να μπορεί να αποτρέψει φαινόμενα ασυδοσίας. Επίσης πρέπει να απελευθερωθούν οι υγιείς δυνάμεις της αγοράς από τις γραφειοκρατικές στρεβλώσεις, για να δημιουργήσουν υπεραξίες και πραγματικό πλούτο, θέσεις εργασίας, και ευημερία, που ο διεφθαρμένος κρατικός οργανισμός που ονομάζουμε Ελληνικό Κράτος απέτυχε να κάνει στα τελευταία 35 χρόνια.
Εφόσον όμως φτάσουμε σε υγιές πρωτογενές πλεόνασμα, κανένα λόγο δεν βλέπω γιατί η ίδια η ΕΚΤ δεν θα ερχόταν σε συμφωνία για ένα σημαντικό “κούρεμα” με τις Ευρωπαϊκές τράπεζες που διακρατούν Ελληνικό χρέος. Κανένα λόγο δεν θα είχε να απαιτήσει από αυτές να δώσουν πίσω χρήματα που δεν θα πάρουν από εμάς για να τα δώσουν στην ΕΚΤ προς διαγραφή. Θα τα διαγράψει εξαρχής από μόνη της η ΕΚΤ, και θα διαγράψει και στις τράπεζες που μας δάνεισαν την οφειλή, και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Όμως αυτό δεν πρέπει να γίνει ούτε ένα δευτερόλεπτο πριν ισοσκελίσουμε τον προϋπολογισμό της χώρας, όχι με πώληση των ασημικών μας, αλλά με μείωση των εξόδων μας σε λογικά επίπεδα που αντέχει να υποστηρίξει ο Ελληνικός λαός φοροδοτικά. Αν αυτό διασφαλιστεί συνταγματικά όπως προτείνει η Γερμανία, κανένα πρόβλημα για εμάς. Μόνο όσοι λογαριάζουν να μας κλέβουν θα έχουν θέμα με αυτό.
Βεβαίως και να αξιοποιηθούν, ή και γιατί όχι να πωληθούν, κομμάτια της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, αλλά για να επενδυθούν στην δημιουργία υποδομών και ανάπτυξης, και όχι να σπαταληθούν και να καταναλωθούν από τα παράσιτα. Οι αποφάσεις που πρέπει να παρθούν είναι πολιτικές και όχι οικονομικές. πάντα τέτοιες ήσαν και πάντα τέτοιες θα είναι.
Όλα τα υπόλοιπα περί ενυπόθηκου κρατικού χρέους, και ιστορίες για κουρέματα και κομμώτριες, είναι παραμύθια της Χαλιμάς για να μας κοιμίζουν.

* Ο Άγης Βερούτης είναι επιχειρηματίας, Σπούδασε Μηχανολόγος Μηχανικός στις ΗΠΑ όπου και εργάστηκε σχεδόν είκοσι χρόνια.

Πηγή: http://www.capital.gr/


Δεν υπάρχουν σχόλια: