Ο Στέλιος Ράμφος στον Κων/νο Μπογδάνο,
στον Σκάϊ (20/11/2015)
Στέλιος Ράμφος, μία συνέντευξη,
μία αντίφαση
Οι απανταχού ευρωπαϊστές φιλελεύθεροι πανηγυρίζουν και αναπαράγουν. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί κάποιος σε πολλά να συμφωνήσει με τον Ράμφο.
Ορθά απορρίπτει την αιτιολόγηση του τζιχαντισμού στη Γαλλία από το πάλαι ποτέ αποικιοκρατικό παρελθόν χωρών της Δύσης˙εάν έχει κάτι να κάνει, αυτό αφορά στην πληθυσμιακή συσσώρευση, εδώ και δεκαετίες, οικογενειών από αυτές τις «αποικίες»- τα κίνητρα όμως των δραστών «τρίτης γενιάς» είναι διαφορετικά από το τι έκαναν οι Γάλλοι πριν εξήντα χρόνια στην Αλγερία. Οπότε αναγκαστικά εγείρεται το ζήτημα της λεγόμενης ενσωμάτωσης. Άρα και της κουλτούρας και της θρησκείας. Ορθά διαβλέπει ο Ράμφος την τάση ομάδων-εθνοτήτων να διεκδικούν μέρος του δημόσιου χώρου δια του αποκλεισμού των άλλων ˙ αυτός ο ταυτοτικός «εθνικισμός» λειτουργεί σε πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα, των οποίων ο σχετικισμός ερμηνεύεται κατά το δοκούν, δηλαδή εν τέλει «παραταξιακά» (τα παραδείγματα που δίνει από την καθημερινότητα της Γαλλίας είναι εύστοχα και γλαφυρά).
Φοβάμαι ότι εδώ σταματούν και οι ορθές εκτιμήσεις. Πολύ σύντομα η αγωνία των πιο πάνω επισημάνσεων θα οδηγήσει σε μία μεγάλη αντίφαση. Ο Ράμφος θα προτείνει ένα πολιτειακό μοντέλο ενός λιτού και αυστηρού κράτους, που θα βασίζεται στην απόλυτη ισχύ των νόμων του για να ορίζει το πλαίσιο δράσης των (όποιων) κοινοτήτων. Ακούγεται ωραίο! Ακόμη περισσότερο, κάνοντας μία διάκριση πολιτισμού και κουλτούρας, θα δώσει σε αυτό το κράτος την ιδεολογική του κάλυψη, καθώς αυτό θα υπηρετεί έναν ενοποιητικό, ευρωπαϊκό πολιτισμό. Μένουμε Ευρώπη, λοιπόν! Και αυτό ωραίο ακούγεται. Όμως πότε υπήρξε κάτι τέτοιο;
Εάν εξαιρέσει κανείς τους κύκλους των διανοουμένων, μέχρι τη δεκαετία του 1950 η Ευρώπη ως ενοποιητική έννοια πολιτισμού δεν υπήρχε. Τα όποια βήματα ενοποίησης της Ευρώπης, σε πολιτικό επίπεδο, είχαν συγκεκριμένες αφετηρίες: τόσο σχέδια Γερμανών του Γ΄ Ράιχ όσο και ανάλογα σχέδια μετά τον πόλεμο και υπό την «κομμουνιστική» απειλή του νικηφόρου Στάλιν. Αργότερα τα χρόνια ευημερίας των trente glorieuses δημιούργησαν την ψευδαίσθηση μίας κοινής πορείας. Μίας πορείας που θα στηριζόταν στο χρήμα, στην κατανάλωση και στην άνετη ενδιάμεση θέση ανάμεσα στους «βλάχους, συντηρητικούς» Αμερικάνους και στους ολοκληρωτικούς Σοβιετικούς. Όταν το «παραμύθι» τελείωσε- που σωστά το εντοπίζει και ο Ράμφος-, φάνηκε ότι ο βασιλιάς ήταν γυμνός. Και μάλιστα, αυτός ο ευρωπαίος βασιλιάς είναι πολύ γέρος και δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί καν τη διαδοχή του (δημογραφική κάμψη, κουλτούρα γηρατειών, οικογενειακή κρίση ).
Ο Ράμφος, όπως όλοι οι συμπολίτες μας όταν τα βρίσκουν δύσκολα, επικαλείται το κράτος που θα επιβάλλει το «πλαίσιο». Μα αν δεν κάνω λάθος, ο Ράμφος και οι θεωρίες που εκφράζει σήμερα είναι αυτοί που επιτίθενται απέναντι σε καθετί κρατικό ή δημόσιου χαρακτήρα. Οι επιθέσεις στο κράτος –που κατ’ ευφημισμό είναι επιθέσεις στην κακή γραφειοκρατία ή στο πελατειακό κράτος ή στα σκάνδαλα-, η παράδοση στην «ιδιωτική πρωτοβουλία», η απέραντη ελαστικότητα και προσωρινότητα των εργασιακών σχέσεων, η εθελούσια μετανάστευση για παροχή εργασίας, το ξεπέρασμα των συνόρων για την ελεύθερη κίνηση ανθρώπων, κεφαλαίων και εμπορευμάτων, αποτελούν, εδώ και δεκαετίες, την ιδεολογική ατζέντα της Ευρώπης.
Αυτές οι θεωρίες όταν γίνονται πράξη μεταφέρουν εκατομμύρια «ελεύθερους διακινούμενους μετανάστες- εργάτες» στην Ευρώπη, αυτές απομειώνουν τους κρατικούς μηχανισμούς (σε σημείο που ο Ολάντ μετά τις πρόσφατες επιθέσεις να αναθεωρεί τα πακέτα λιτότητας του κράτους), αυτές πνίγουν οικονομικά και εθνικά εκτεταμένες περιοχές του αναπτυσσόμενου κόσμου, και έχουμε τα failed states (όταν δεν βομβαρδίζουν και δεν επιχειρούν δυτικές στρατιωτικές δυνάμεις). Ο Ράμφος καλεί σε ανάσταση μία πολιτειακή μορφή που ο ίδιος, ως φορέας αυτών των ιδεών, έχει «σκοτώσει». Οι «ιδεολογίες» αυτές, μετά το τέλος του διπολικού κόσμου, έχουν λειτουργικά εξασθενήσει τους κρατικούς μηχανισμούς και πολιτισμικά ή ηθικά ευνουχίσει το σώμα των πολιτών. Γιατί πρέπει να είναι κανείς αφελής να πιστεύει ότι ο μέσος δυτικός πολίτης θα αφήσει τον καταναλωτικό του κόσμο και θα στρατευθεί στον αγώνα υπέρ μίας Ευρώπης της δημοκρατίας και του λαϊκού κράτους, απέναντι στην τρομοκρατία που υφίσταται.
Η μοντέρνα «ιδεολογία» του Ράμφου και των ομοίων του δεν είναι μόνο αντιφατική. Είναι και πολύ ασθενής για να ενοποιήσει ψυχολογικά υποκείμενα που έχουν συνηθίσει στα media, στον χαζοχαρούμενο καταναλωτισμό, στην ίδια την «ελαστικοποιημένη» ζωή και καθημερινότητά τους.
Το σύνθημα των τζιχαντιστών: εμείς αγαπούμε τον θάνατο περισσότερο απ’ όσο εσείς αγαπάτε τη ζωή (σας), δεν απαντιέται εύκολα, κ. Ράμφο!
Μανώλης Γ. Βαρδής
Μανώλης Γ. Βαρδής
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου