Τετάρτη 15 Μαρτίου 2017

«Διά χειρός Τέτση εξ Υδρας...»


«Διά χειρός Τέτση εξ Υδρας...»
ΣΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ

«Διά χειρός Τέτση εξ Ύδρας της περιφήμου νήσου, μηδέ χρύσειον, μηδέ αργύριον λαβόντος διά την ιστόρησιν». Με αυτές τις λέξεις ολοκληρώνεται η επιγραφή στο αριστερό άκρο της αψίδας στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στο Κέντρο Εκπαίδευσης Παλάσκας του Πολεμικού Ναυτικού στον Σκαραμαγκά, αποκαλύπτοντας μια διαφορετική πτυχή του αείμνηστου ζωγράφου.

Έναν χρόνο μετά τον θάνατο του Παναγιώτη Τέτση, η «Κ» παρουσιάζει ένα άγνωστο στο ευρύ κοινό μνημειακό έργο που φιλοτέχνησε ο σπουδαίος ζωγράφος κατά τη στρατιωτική του θητεία το 1948 πολύ πριν από την καλλιτεχνική του καθιέρωση.

Όπως μας εξηγεί ο αγιογράφος και βυζαντινός αρχαιολόγος Γεώργιος Τσαντήλας, ο ζωγράφος ιστόρησε την κόγχη απεικονίζοντας στην αψίδα την Πλατυτέρα Ενθρονη Βρεφοκρατούσα, συνοδευόμενη από δύο αγγέλους, στη μεσαία ζώνη την κοινωνία των αποστολών και στην κατώτερη ζώνη τους τέσσερις ιεράρχες. Στην καμάρα του ιερού εικονίζεται η Ανάληψη του Χριστού, ενώ στα πλάγια μέρη αναπαρίστανται οι παραβολές της Ιασης του Τυφλού και της Σαμαρείτιδος. Στο τόξο της καμάρας εικονίζονται σε μετάλλια ημίτομοι οι προφήτες –οι οποίοι εικονίζονται ξανά ολόσωμοι στη στεφάνη του τρούλου– και οι ευαγγελιστές στα σφαιρικά τρίγωνα του τρούλου.

«Ακολουθεί πιστά την κρητική ζωγραφική, είναι πολύ αυστηρός και απολύτως γραμμικός, ακολουθώντας τα νάματα του Κόντογλου. Δεν υπάρχει αυτό που αποκαλούμε εικαστική ελευθερία. Ακόμη και τα φωτίσματα που κάνει πάνω στα ρούχα είναι απολύτως γραμμικά. Με αυτό το έργο ανακαλύπτουμε μιαν άλλη πλευρά του που πιστεύω είναι η πηγή της τέχνης του. Κατέχει τη βυζαντινή αγιογραφία και κάνει το άλμα στην ελεύθερη ζωγραφική», τονίζει ο κ. Τσαντήλας, ο οποίος γνώριζε τον Π. Τέτση και το αγιογραφικό του έργο.


Ο κ. Τσαντήλας ανέλαβε μαζί με τους συνεργάτες του (Χ. Σκάνταλο, Α. Τσαντήλα, Κ. Τσαντήλα) τη συντήρηση των αγιογραφιών του ναού, χωρίς, όπως επισημαίνει, να παρέμβει στο έργο του Τέτση, το οποίο ωστόσο χρήζει συντήρησης. «Διά χειρός Π. Τέτση» έγιναν οι περισσότερες εικόνες του τέμπλου, ενώ στον ίδιο αποδίδεται και ο εντυπωσιακός Παντοκράτορας του τρούλου. Το μόνο άλλο αγιογραφικό έργο που ήταν γνωστό ότι φιλοτέχνησε ο Τέτσης ήταν ορισμένες φορητές εικόνες και τοιχογραφίες του ορθόδοξου ναού του Αγίου Νικολάου της Ολλανδίας.

Σε επικοινωνία της «Κ», ο πρεσβύτερος του ναού στο Ρότερνταμ, πατέρας Ιωάννης Ψωμάς διευκρίνισε ότι ο Παναγιώτης Τέτσης φιλοτέχνησε εκείνα τα έργα στα τέλη του 1950, όσο σπούδαζε στο Παρίσι και έπειτα από υπόδειξη του Μουσείου Μπενάκη στους κληρικούς του ναού.

Ο Τέτσης (καθισμένος, δεξιά) κατά τη θητεία του στο Ναυτικό.

Ο ναός του Αγίου Δημητρίου κατασκευάστηκε την περίοδο 1945-47 και κάθε χρόνο τελείται εκεί το μνημόσυνο των πεσόντων του Πολεμικού Ναυτικού. Ωστόσο, ο χρόνος και η υγρασία είχαν προκαλέσει εκτεταμένες φθορές εξωτερικά και εσωτερικά στις τοιχογραφίες του ναού. Με πρωτοβουλία του αντιναύαρχου (Π.Ν.) και διοικητή Ναυτικής Εκπαιδεύσεως και της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων Αλέξανδρου Διακόπουλου οι μεγάλες ζημιές αποκαταστάθηκαν και αναδείχθηκε το έργο του σπουδαίου Ελληνα καλλιτέχνη αλλά και σειρά έργων αναγνωρισμένων καλλιτεχνών τα οποία φιλοτέχνησαν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής τους θητείας στον Πειραιά.

«Το Ναυτικό λειτουργεί με τις αρχές, τις αξίες και τις παραδόσεις του και έτσι πρέπει να αντιληφθούμε τα έργα που έχουμε εδώ. H ΣΝΔ είναι η “κιβωτός” των παραδόσεων του Ναυτικού και βλέπουμε ότι σε αυτές τις παραδόσεις υπάρχει και μια πολιτιστική παρακαταθήκη. Ακόμη και αν τα έργα αυτά έγιναν στο πλαίσιο της στρατιωτικής υπηρεσίας των καλλιτεχνών είναι κομμάτι της δημιουργικής τους εξέλιξης», σημειώνει ο κ. Διακόπουλος, τονίζοντας παράλληλα ότι το Ναυτικό με την εκπαίδευση και τη μόρφωση των ανθρώπων του μπορεί να «μιλήσει» τη γλώσσα που χρειάζεται ανάλογα με τον «καιρό» στις ελληνικές θάλασσες.

Η θεματική των έργων δεν θα μπορούσε να απομακρυνθεί από το ναυτικό περιεχόμενο και μαρτυρείται με τις ναυμαχίες που ζωγράφισαν καλλιτέχνες όπως οι Κώστας Τσόκλης και Χρήστος Καρράς, ο Τάσσος Σύντελης και ο Μίλτος Παντελιάς, που αποτύπωσε μεταξύ άλλων σκηνές από τη ναυτική καθημερινότητα της σχολής. «Τα θέματα ήταν αναθέσεις, αλλά ζωγράφιζα με το προσωπικό μου ύφος. Τότε ήμουν 25 ετών, επηρεασμένος από τις σπουδές μου στη Γαλλία και ήθελα στους πίνακες να βγαίνει ένα εσωτερικό φως, ένα μελαγχολικό συναίσθημα», σημειώνει ο κ. Παντελιάς, ο οποίος «συναντήθηκε» με εκείνα τα έργα μετά 30 χρόνια για τη συντήρησή τους.

Αν και υπηρέτησε στο Ναυτικό, ούτε ο αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο ΕΚΠΑ Μάνος Στεφανίδης γνώριζε για την ύπαρξη των έργων παρά μόνον όταν επισκέφθηκε τα στρατόπεδα ύστερα από πρόσκληση του κ. Διακόπουλου. Οπως λέει στην «Κ», εκτός από τα εικαστικά έργα των σύγχρονων καλλιτεχνών, εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν το Βασσάνειο Μέγαρο, που στεγάζει τη Σχολή και είναι σχεδιασμένο στα πρότυπα του Τσίλλερ, ο ανδριάντας του Πανταζή Βασσάνη από τον γλύπτη Γεώργιο Μπονάνο, η προτομή του πεσόντα ναυτικού δόκιμου Ιωάννη Παστρικάκη, οι θαλασσογραφίες του Βασίλη Χατζή και άλλα έργα λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών, που όμως «χτίζουν» μια πολιτιστική παρακαταθήκη.

Για τα έργα του Παναγιώτη Τέτση στον Σκαραμαγκά ο κ. Στεφανίδης σημειώνει ότι χρειάζεται περαιτέρω μελέτη για να αποτιμηθεί η αξία τους. «Ο Τέτσης έφτιαξε εκείνα τα έργα στην τελική φάση του ελληνικού Εμφυλίου. Ευτυχώς η τέχνη του τον προστάτεψε από τη φρίκη του τόπου», τονίζει.



Τετάρτη 8 Μαρτίου 2017

«Ταξικά πρόστιμα» ή η πάλη των τάξεων αλά ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ


«Ταξικά πρόστιμα» ή 
η πάλη των τάξεων 
αλά ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ

Το εφεύρημα του υφυπουργού Μαυραγάνη, προερχόμενου από τους ΑΝΕΛ, για την πληρωμή των προστίμων της τροχαίας με ποσά που θα παραλλάσσουν ανάλογα με την εισοδηματική δυνατότητα του παραβάτη (!), φάνηκε σε πολλούς σαν μια ακόμα από τις γνωστές μπαρούφες των κυβερνητικών αξιωματούχων. Στην πραγματικότητα, όμως, εκφράζει μια βαθύτερη λογική της πολιτικής της κυβέρνησης.

Αν μελετήσει κανείς την περίοδο των εμφυλίων πολέμων στην αρχαία Ρώμη, θα διαπιστώσει πως το «δημοκρατικό κόμμα», στο οποίο ανήκε ο Ιούλιος Καίσαρ, συγκέντρωνε κατά προτεραιότητα δύο κοινωνικές κατηγορίες: την πλουτοκρατία της Ρώμης, στην οποία ανήκε και ο Καίσαρας, και την πλέμπα των προλεταρίων, οι οποίοι ζούσαν από το δημόσιο ταμείο. Έτσι, οι ολιγάρχες του δημοκρατικού κόμματος εξασφάλιζαν την πλειοψηφία με τη γνωστή συνταγή «Άρτον και Θεάματα». Ανάλογη είναι η πολιτική την οποία εφαρμόζουν έκτοτε όλες οι «φιλολαϊκές» ολιγαρχίες. Χρησιμοποιούν τους φτωχούς για να διαιωνίζουν την κυριαρχία της κάστας τους. Και εάν δεν έχουμε φτωχούς στον απαραίτητο αριθμό, πρέπει να τους εφεύρουμε.

Η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, –στην οποία προσχώρησαν, παραδόξως από πρώτη άποψη, αλλά καθόλου τυχαία, και οι ΑΝΕΛ, ως η ορατή όψη της συνεργαζόμενης με τον ΣΥΡΙΖΑ κεντροδεξιάς–, συνίσταται ακριβώς σε αυτή τη στρατηγική: Να δημιουργήσουμε ακόμα περισσότερους φτωχούς –γενικότερα εξαρτημένους από τον δημόσιο κορβανά– τους οποίους θα συντηρούμε μέσα από κοινωνικά επιδόματα και «προνομιακή» μεταχείριση έναντι των «πλουσίων». Και «πλούσιοι» νοούνται όσοι διατηρούν ακόμα μια αμειβόμενη απασχόληση εκτός δημοσίου, ή μια μικρή ή μεσαία επιχειρηματική δραστηριότητα
Αυτή είναι η κυρίαρχη στρατηγική των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ για να διατηρηθούν στην εξουσία. Από τη μία πλευρά, την πλευρά των «πατρικίων», η διαμόρφωση μιας κάστας κρατικοδίαιτων συμβούλων, τρωκτικών των ΜΜΕ και επιχειρηματιών τύπου Καλογρίτσα, που αποτελεί συνολικά το «καθεστώς». Εδώ, δεν ενοχλεί καθόλου η στήριξη του Βαρδινογιάννη, της Αγγελοπούλου, κ.ά. εκπροσώπων της «Λούμπεν Μεγαλοαστικής Τάξης», ή των ξένων δανειστών, ούτε το γεγονός ότι ο Σταθάκης, ο Τσακαλώτος ή η Φωτίου έχουν εκατομμύρια σε καταθέσεις και ιδιοκτησίες στο εξωτερικό, διότι η ηγεσία πρέπει να αμείβεται! Εξάλλου, διαθέτει και τα κρατικά αεροπλάνα για τα ταξιδάκια της.
Όμως, μερικές δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι, έστω και τοποθετημένοι σε νευραλγικά σημεία, δεν θα αρκούσαν για να τους διατηρήσουν στην εξουσία. Χρειάζονται και το «πόπολο». Θα πρέπει επομένως να μεταβάλουν ένα σημαντικό τμήμα του λαού σε ανθρώπους που απλώς επιβιώνουν μέσα από τη στήριξη του κράτους, της Εκκλησίας και οργανισμών αλληλεγγύης, καθηλώνοντάς τους σε ένα καθεστώς αιώνια επιδοτούμενων και όχι ωθώντας προς μία κατεύθυνση παραγωγικής ανασυγκρότησής τους, ατομικά και συλλογικά.

Έτσι, δεν προτάσσουν την ενίσχυση της δημιουργίας νέων απασχολήσεων και νέων επιχειρήσεων, αλλά την επιβίωση στα όρια της εξαθλίωσης, ούτως ώστε να παραμένουν εξαρτημένοι από το κράτος και τις πολιτικές του. Επειδή, όμως, για να γίνει κάτι τέτοιο, και μάλιστα μέσα στα πλαίσια του στραγγαλισμού που επιβάλλουν οι δανειστές, θα πρέπει να αφαιρέσουν πόρους από κάποιους άλλους, αυτό το κάνουν φορολογώντας, σε βαθμό εξόντωσης, όσους παράγουν. 

Δημιουργούν μάλιστα μια ιδιότυπη «ταξική σύγκρουση», όπου το ζητούμενο για τους πιο φτωχούς δεν θα είναι πλέον η έξοδος από την εκπτώχευση, μέσω της παραγωγικής αναβάθμισης της χώρας, αλλά η «εκδίκηση» απέναντι στους υπολοίπους. Γι’ αυτό, επί παραδείγματι, το πλεόνασμα, το δημιουργημένο από την υπερφορολόγηση και τη μη καταβολή των χρεών του κράτους προς τους πολίτες, το 2016, δεν θα κατευθυνθεί προνομιακά σε νέους, προκειμένου να αρχίσουν κάποια δραστηριότητα, ή σε νεαρά ζευγάρια για την ενίσχυση των γεννήσεων, αλλά αποκλειστικά στους συνταξιούχους, ώστε απλώς να συντηρηθεί μια κάποια ζήτηση και ένα εισόδημα.

Έτσι, για να διαιρέσουν το λαϊκό σώμα, εφαρμόζουν μία πολιτική που στρέφει τους μεν εναντίον των άλλων. Χαρακτηριστική είναι η στρατηγική που ακολουθείται ως προς τις ασφαλιστικές εισφορές. Κατασκευάστηκε ένα τερατώδες σύστημα, όπου όσοι μικρομεσαίοι έχουν ήδη καταστραφεί, να καταβάλλουν όντως λιγότερες εισφορές από ό,τι στο παρελθόν, ενώ, αντίστροφα, όσοι κατορθώνουν να διατηρούν ακόμα μια κάποια επιχειρηματική δραστηριότητα και ένα εισόδημα, τσεκουρώνονται στο δεκαπλάσιο ή το εικοσαπλάσιο, σε βαθμό κακουργήματος. Και προφανώς δεν πρόκειται να εισπράξουν δεκαπλάσια σύνταξη, ούτε θα έχουν δεκαπλάσιες απολαβές ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

Αυτό αποκαλείται «εξυγίανση του ασφαλιστικού συστήματος». Και είναι προφανές τι πρόκειται να συμβεί στο τέλος. Η κατάρρευση της οικονομικής δραστηριότητας όσων εξακολουθούν να την ασκούν θα συμπαρασύρει αναπόφευκτα και τους υπόλοιπους, το νέο ασφαλιστικό σύστημα θα φαλιρίσει και η χώρα θα βουλιάξει αύτανδρη, για να παραδοθεί στα χέρια της Lidl και της Deutsche Bank. Αλλά, μέχρι τότε, όπως λέει και ο Ζουράρις, δηλαδή σε ένα δύο χρόνια, «ποιος ζει και ποιος πεθαίνει». Ο Τσίπρας και η παρέα του, τα τρωκτικά του κράτους και των ΜΜΕ, θα έχουν διατηρήσει την εξουσία για λίγο ακόμα καιρό, εφαρμόζοντας αυτή την ιδιότυπη «ταξική» πολιτική.

Η ίδια η ψευδοκεϋνσιανή αντίληψη, στην οποία αναφέρονται διαρκώς, αποτελεί έκφανση της ίδιας πολιτικής. Λένε, επί παραδείγματι: «Η οικονομία θα ανακάμψει μόνο αν ενισχύσουμε τη ζήτηση». Επειδή όμως οι ίδιοι μάς έχουν οδηγήσει στο χειρότερο μνημόνιο και σε μια ακραία λιτότητα, θα πρέπει αναπόφευκτα να αφαιρέσουν πόρους από την οικονομία για να τους διοχετεύσουν στη δημοσιονομική προσαρμογή και την αποπληρωμή των δανείων. Έτσι όμως πλήττουν κατεξοχήν την προσφορά προϊόντων, δηλαδή την ελληνική παραγωγή, και η όποια ζήτηση κατευθύνεται περισσότερο στις εισαγωγές παρά στην αύξηση της εγχώριας παραγωγής. Στην πραγματικότητα, δηλαδή, πρόκειται για την ίδια παρασιτική λογική που, με δήθεν φιλολαϊκά επιχειρήματα, οδήγησε στο παρελθόν στη διόγκωση των ελλειμμάτων και σήμερα οδηγεί στην καταστροφή όσων παραγωγικών δραστηριοτήτων εξακολουθούν να επιβιώνουν.

Αυτή η ψευδοταξική πολιτική, που χρειάζεται εξαθλιωμένους πολίτες για να συντηρεί την εξουσία μιας κάστας, καθόλου τυχαία, γίνεται αποδεκτή χωρίς καμία αμφισβήτηση, από την τρόικα, τον κ. Σόιμπλε αλλά και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Και όμως, αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι ανάλογη φορολογική πολιτική εξοντώνει τα παραγωγικά στρώματα της χώρας. Και ενώ ο κ. Σόιμπλε παραμένει κατεξοχήν οπαδός της πολιτικής της «προσφοράς», σε βαθμό κακουργηματικής λιτότητας, σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, και ενώ ελέγχουν ασφυκτικά οποιεσδήποτε άλλες ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης, αφήνουν ανενόχλητους τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να εξοντώνουν τα παραγωγικά μικρομεσαία στρώματα. 

Και είναι προφανές το γιατί: Διότι οι «θεσμοί» δεν ενδιαφέρονται για αυθεντική παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας, αλλά επιθυμούν απλώς και μόνον να τη μεταβάλουν σε μια οικονομική αποικία τους, όπου οι δικές τους τράπεζες, επιχειρήσεις και εμπορικές αλυσίδες, θα έχουν κυριαρχήσει στην ελληνική οικονομία, θα έχουν αγοράσει τη ΔΕΗ, όπως έκαναν με τα αεροδρόμια, και θα έχουν εξοντώσει τον «αθέμιτο» ανταγωνισμό των μικρομεσαίων Ελλήνων. 

Έτσι λοιπόν, ολοκληρώνεται η «ταξική πολιτική» των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ: Συµµαχία με τους ξένους, όπως το έκαναν ήδη για να ανέβουν και να διατηρηθούν στην εξουσία: Παραχωρώντας τους, με το αζημίωτο, το σύνολο της δημόσιας περιουσίας και προωθώντας την από κοινού εξόντωση της παραγωγικής Ελλάδας, μεταβάλλοντας ένα μεγάλο κομμάτι του ελληνικού λαού σε μόνιμους επιδοτούμενους. 

Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι μόνον ότι οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ξαναβύθισαν την Ελλάδα στα μνημόνια, κατέστρεψαν το ελληνικό τραπεζικό σύστημα και το… αγωνιστικό ήθος των Ελλήνων, αλλά και το ότι, για να διατηρηθούν στην εξουσία, είναι διατεθειμένοι να καταστρέψουν ό,τι είχε απομείνει από τη δημιουργικότητά μας: Διώχνουν έξω από τη χώρα το ζωντανότερο κομμάτι της, μετατρέπουν την ελληνική κοινωνία σε μια κοινωνία ολιγαρχών, αυξημένης εγκληματικότητας, πολιτιστικής παρακμής και μειωμένων προσδοκιών.

Γι’ αυτό, και όσο ταχύτερα ξεκουμπιστούν, τόσο καλύτερα: «Ceterum censeo», ΣΥΡΙΖΑ «delenda est».